Rady praktyczne

Biura turystyczne skupiają się w Zakopanem. Dwa główne: BORT PTTK, ul. Krupówki, ul. Chramcówki. Organizują one i obsługują kompleksowo wycieczki, przydzielają przewodników i instruktorów narciarskich, rezerwują miejsca w schroniskach i prowadzą własne bazy kwaterunkowe, udzielają wszelkich informacji i porad w zakresie turystyki górskiej. Czynne są zwykle w godz. 8—20, w dni świąteczne 9—13. Biura ORT PTTK znajdują się też w Nowym Targu (Rynek), Krościenku i Szczawnicy.

Camping. Na obszarze TPN rozbijanie namiotów nie jest w zasadzie dozwolone. Campingi i obozowiska skupiają się w Zakopanem i okolicy, niektóre oprócz pól namiotowych mają stałe namioty i domki campingowe. Tatry Zachodnie obsługuje obozowisko TPN w pobliżu Kir (d. 20c). W miarę wolnych miejsc turyści mogą też korzystać z baz SZSP czynnych od 1 VII do 31 VIII na Siwej Polanie, Toporowej Cyhrli i Palenicy Białczańskiej.

Czas przejścia. Podawany w niniejszym przewodniku czas przejść poszczególnych marszrut jest obliczony wg jednolitego klucza. Nie uwzględnia on dłuższych odpoczynków i odpowiada kwalifikacjom słabszego turysty. Trzeba pamiętać, że na odpoczynki odpada czasu zawsze więcej, aniżeli się przewiduje.

Ekwipunek. Wycieczki w wyższe partie gór wymagają ubioru mocnego a zarazem wygodnego i skutecznie chroniącego przed wiatrem i chłodem. Obuwie powinno mieć wysoką cholewkę i podeszwę z karbowanej gumy (typ „pionierki”, „wibramy”). Na ubiór turysty górskiego składają się: spodnie długie lub spięte pod kolanami, grube wełniane skarpety do kolan, koszula płócienna lub flanelowa, 2 lekkie swetry — grubszy i cieńszy, nieprzewiewny szczelnie zapinany anorak (skafander) z kapturem. Wobec kaprysów górskiej aury (zob. Pogoda) konieczna jest rezerwa ciepłych rzeczy i dobre okrycie od deszczu. Niewygodne są wszelkie ręczne torby i teczki. Zamiast nich używa się plecaka, przy czym oprócz większego „bazowego” dobrze jest mieć i mniejszy — wycieczkowy. Niezbędne drobiazgi: okulary przeciwsłoneczne, latarka, kompas, manierka, scyzoryk. Lina, czekan i raki należą do wyposażenia wspinacza (zob. Taternictwo) i turyście na ogół nie są potrzebne. Ekwipunek można uzupełnić w sklepie sportowym przy ul. “Krupówki 39. Czynne w Zakopanem wypożyczalnie dysponują przede wszystkim sprzętem zimowym (narty, sanki itp.).

Granica państwa. Grzbietem Tatr przebiega granica między Polską i CSRS. Jej przekraczanie jest niedozwolone, wyjątek stanowi kilka miejsc na szlakach graniowych 23, 42 i 53. W pasie przygranicznym należy mieć z sobą dokumenty. Przejścia graniczne znajdują się na Łysej Polanie (d.60e — główne), w Chochołowie (d. 65b), w Chyżnem (d. 65d) i w Niedzicy (d. 66b — w Pieniny). Zwiedzanie Tatr Słowackich umożliwia konwencja turystyczna na podstawie przepustek wydawanych przez MO w miejscu zamieszkania lub pobytu turysty (dwa G-dniowe wypady w ciągu roku). Chcąc uzyskać przepustkę w KM MO w Zakopanem trzeba mieć w dowodzie adnotację stosowaną w ruchu granicznym z NRD. Wymianę złotych na korony prowadzi BORT PTTK (do godz. 12.30).

Imprezy. Stałe miejsce w kalendarzu zajmują doroczne imprezy sportowe i turystyczne, jak np. memoriał narciarski im. B. Czecha i H. Marusarzówny, Rajd Przyjaźni Szlakami Lenina (organizowany od r. 1954) czy Rajd Młodzieżowy „Drogami Skalnej Ziemi”. Bogaty program ma urządzany w zimie Karnawał Zakopiański. W połowie lipca w Bukowinie Tatrzańskiej odbywają się konkursy gawędziarzy i muzyków ludowych „Sabałowe bajania”.

W połowie września wielu gości ściąga Jesień Tatrzańska połączona z Międzynarodowym Festiwalem Folkloru Ziem Górskich.

Informacja turystyczna jest bezpłatna. Udzielają jej biura turystyczne, recepcje hoteli i schronisk (znak „it”), a także dyżurni GOPR. Własny punkt informacyjny prowadzi TPN (d. 4c — Rondo). Informacja kolejowa: tel. 45 04, autobusowa — 46 03. Prognozy pogody: tel. 921. Informacja o wolnych noclegach: tel. 911.

Kolejki górskie kursują na Gubałówkę (d. 10) i Kasprowy Wierch (d. 41). W sezonach obie są silnie obciążone. W martwych sezonach -— przerwy remontowe. W zimie uruchamiane są wyciągi na Kasprowy Wierch z dolin Gąsienicowej i Goryczkowej oraz z Bystrego na Nosal (d. 8a). Od lata 1072 r. obowiązują nowe ceny biletów, uwzględniające zniżki sezonowe. Rezerwację dla wycieczek prowadzą biura turystyczne.

Nicbczpicczcństwa Tatr. Mimo dobrego zagospodarowania, Tatry pochłaniają rokrocznie 10—15 istnień ludzkich. Przyczynami wypadków są najczęściej: zejście ze szlaku, zabłądzenie (np. we mgle), nagłe załamanie pogody, nieuważne wchodzenie na płaty śnieżne (zwłaszcza na Orlej Perci), uderzenia piorunów, nieodpowiedni ekwipunek. W zimie — przede wszystkim lawiny. W ostatnich latach nasiliły się w Tatrach nagłe zgony na tle niedomagań serca. Zgubiwszy w górach szlak, nie należy schodzić dalej w dół, lecz wrócić do znaków. Łagodne w górze stoki i żleby, niżej są zwykle podcięte urwistymi ścianami. W burzową pogodę należy unikać grani i wierzchołków gór. Ze wszystkich szczytów w Tatrach najwięcej ofiar zebrał Giewont.

Ochrona przyrody. Tatry są od r. 1939 (1954) parkiem narodowym i ruch turystyczny normują tu specjalne przepisy. Nie wolno używać pojazdów mechanicznych, piesi mogą się poruszać tylko po szlakach znakowanych. Wzbronione jest dzikie biwakowanie i rozpalanie ognia, nie wolno śmiecić i hałasować (radia, instrumenty muzyczne). Pod ochroną znajduje się cała przyroda gór. Nadzór sprawuje Tatrzański Park Narodowy (Zakopane, ul. Chałubińskiego 42, tel. 37 99). Utrzymuje on własny punkt informacyjny (Rondo), a w górach straż uprawnioną do nakładania mandatów. Prawo ingerencji mają też społeczni strażnicy ochrony przyrody (SOP) oraz funkcjonariusze GOPR.