SŁOWNICZEK ZAKOPIAŃSKI

SŁOWNICZEK ZAKOPIAŃSKI

•ba – ale, lecz

•bacyć – pamiętać, mieć na względzie

• banować – tęsknić, smucić się

• bockować – tańczyć bokiem; w tańcu góralskim kobieta bockuje, tzn. tańczy drobno, zwrócona bokiem do partnera

•bośkać, boćkać – całować

•brzizek – urwisty brzeg strumienia

•byrki – owce

•ceper – [ze słow.] drwiąco-lekceważące określenie przybyszów z nizin, nie-górali

•chraść – krzewy, gąszcz

•chuć – chęć

•chudobno – biednie

• ckliwo – tęskno

• cydny – dziwny

• cyfrowane – ozdobione haftem góralskim

•cymry – areszt

•dólski – z dolin

• drobić – tańczyć drobnym krokiem w tańcu góralskim

•dudki – pieniądze

•dudy, dudzicki – ludowy instrument muzyczny dęty, złożony z worka (z koziej skóry) na powietrze, piszczałek melodycznych oraz burdonowych (wydających niski dźwięk ciągły towarzyszący melodii)

•durny – dumny

•dyć – przecież, wszakże

•dziedzina – wieś; wieś rodzinna; majątek, posiadłość; siedziba rodzinna

•dziywka – panna; niezamężna; niemająca dziecka

•fidrygoł – wiercipięta

•fundować – stworzyć, wymyślić

•frajerka, froirecka – kochanka

•fto – kto

•gawiedź – wszy, wszelkie robactwo

•gieleta – [z rum.] naczynie drewniane z pałąkowatym uchwytem, używane przy dojeniu owiec

•gnotecek – mały pieniek do rąbania drzewa, gróń,

•gronik – szczyt, wzgórze

•grzek – diabeł

•habryka – tytoń

•hory – góry

•hyr – |z węg.] rozgłos, sława

•jar – wiosna

•kajsi- gdzieś

•kany – gdzie, tam gdzie

•karapetniaczka – niezdara, niedołęga

•kie, kied – kiedy

•kieby – gdyby, żeby

•kiecki – długie kosmyki włosów zaplecione za uszami

• kielo; kieloz – ile, ileż; tak jak

• kierpce, kiyrpce – góralskie obuwie, płytkie, z jednego kawałka skóry, wiązane rzemykami (wyraz pochodzenia wołos. i rum.]

•kiyrnicka – naczynie do robienia masła

•kłoda – beczka, kloc drzewa

•kopalina – bieda

•kotwić – tęsknić

•kufa – pysk, gęba

•kurniawa – zamieć śnieżna

•lachy – chłopi z podgórza i nizin

•lachy podkówcorze – w przeciwieństwie do górali, noszący buty z podkówkami

•lejbucek – urwis, ladaco, łotr

•lić – obfity deszcz

•łacny – głodny

•łońskie – zeszłoroczne

•łupierz – złodziej

•marsina – padlina

•minąć się – umrzeć, zejść z tego świata

• mocki – dużo

•nawarzyć – ugotować

•niepile – obce, cudze

•niepilec – obcy, nie z tej wsi

•nocnik – nocleg

•nuta, nucicka – melodia; poszczególne melodie nazywają górale nutami

•nuta – głos

•osobliwie – osobno

•paleńka – wódka

• pieklarz – awanturnik, niegodziwiec, bezbożnik

•podufały – dumny, zarozumiały

•pokłady – skarby

•pośrednie – środkowe

•pozbacujem se – przypomnę sobie

•prasnąć – rzucić, cisnąć

•przepytować – przepraszać

• puciera – drewniane naczynie z klepek w kształcie beczki, w którym górale zakwaszają mleko i przechowują żętyce

•putnia – drewniane naczynie z klepek, z jednym lub dwoma uszami

• pyrć – ścieżka, dróżka

•rąbanica – siekiera

• redykać – [z rum.] pędzić owce ze wsi na hale (na lato) i z powrotem

•ryśny – szybki

•rzędy – urzędy

• rzyć – tyłek

• sędy – wszędzie

•sietniak – niedołęga, cherlak, matołek

•siumnie – dobrze, pięknie

•skurłotecki – wymiona owiec; od skurłat – wymię [wyraz pochodzenia wołoskiego]

• sónsiek – skrzynia do przechowywania ziarna, nasion itp.

•stuśnij – zmruż

• śleboda – swoboda, wolność

• śmierzć, śmierztecka, śmirzć – śmierć

•śrybło, śrybny – srebro, srebrny

• śwarny – piękny, zgrabny, dzielny, dziarski

•truchła – trumna

•tyrbacyja – zmartwienie

•uhlary – węglarze

•upłaz – taras skalny, zbocze porosłe trawa

•wartko – prędko

• wiskać – śpiewnie krzyczeć falsetem, z charakterystycznym stopniowanym spadkiem wysokości dźwięków

•zabacyć – zapomnieć

•zbacować – przypominać

• zbanować – zasmucić, zatęsknić się

•zbyrko – brzęczy

• zintyca, zyntyca – serwatka z owczego mleka

•zwyrtać – obracać w kółko w tańcu

•źrałe – dojrzałe