Trasa przez stare Zakopane

Trasa przez stare Zakopane

Dolny odcinek Krupówek schodzi od centrum dość stromo w dół. Po lewej stoi ceglany „Dworzec Tatrzański”, wzniesiony w l. 1902—03 na miejscu dawniejszego drewnianego (1882—1900). Mieszczą się w nim biura oddziału PTTK, Klub Turysty oraz centrala GOPR. Na ścianach tablice pamiątkowe. Obok gmach Muzeum Tatrzańskiego (d. 6) oraz wzniesiony w r. 1883 budynek zespołu szkół budowlanych (dawniej Szkoły Przemysłu Drzewnego, początkami sięgającej r. 1876). Po pn.-wsch. stronie Krupówek schronisko „Staszeczkówka” — do 1945 r. hotel-pensjonat, niżej zaś kościół zbudowany w stylu neoromańskim w latach 1877—96 wg projektu znanego architekta, J. Dziekońskiego. Boczna kaplica Z. Gnatowskiego (1900) otrzymała wystrój góralski (S. Witkiewicz, rzeźby J. Nalborczyk).

Niżej w prawo odchodzi ul. Nowotarska, którą w 10 min. dojść można do nowego cmentarza (założonego w r. 1907), gdzie znajdują się groby K. Bachledy, B. Obrochty, M. Świerża, B. Wigllewa, J. Oppenheima, Heleny Sikorskiej (wdowy po generale) i innych.

Za mostkiem zaczyna się zabytkowa dzielnica Zakopanego — jego historyczny zawiązek. W prawo od ul. Kościeliskiej dolna stacja kolejki na Gubałówkę, po lewej targowisko z malowniczym tłumem górali. Dalej odgałęzia się w lewo d. 38. Po prawej drewniany *kościół zbudowany w l. 1847— 51, w którym ks. Stolarczyk wygłaszał swe słynne kazania, a baby śpiewały pieśni „na nutę jak za krowami”. Ołtarze wykonał rzeźbiarz ludowy z Gliczarowa, W. Kułach. Obok kościoła murowana kaplica wzniesiona przed r. 1817 przez P. Gąsienicę (odnawiana). Od pn. cmentarz zasłużonych, zw. Pęksowym Brzyzkiem, z grobami znanych osobistości: J. Stolarczyka, T. Chałubińskiego, J. Krzeptowskiego-Sabały, S. Witkiewicza, W. Orkana, J. G. Pawlikowskiego, T. Malickiego, K. Makuszyńskiego, J. Zborowskiego i innych. Granitowy nagrobek upamiętnia śmierć H. Marusarzówny, symboliczne groby M. Zaruskiego (1971) i B. Czecha (1973).

Ul. Kościeliska wiedzie równolegle do potoku Cicha Woda. Stoją przy niej stare „zagrody góralskie z w. XIX, dające obraz dawnego Zakopanego (od 1953 prace konserwatorskie). Najciekawsze są domostwa 8, 11—13, 23, 26, 31, 37 -45, 52, 56, 66, 73, 76, 78. Na prawo pod nrem 18 *willa „Koliba” projektu S. Witkiewicza — pierwsze dzieło stylu zakopiańskiego, wzniesiona w 1. 1892—93’ (rozbudowa zmieniła jej pierwotne proporcje). — 0,2 km dalej warsztaty szkolne „Strug”. W lewo dojazd do campingu SN PTT na Lipkach (0,4 km). Przy rogu ulicy można zwiedzić kuźnię góralską M. Biernacika. Dalej po prawej stronie ul. Kościeliskiej ozdobna willa „Cicha”, w której zatrzymywała się podobno M. Skłodowska-Curie, wreszcie stary dom J. Sieczki z tablicą upamiętniającą pobyt J. I. Kraszewskiego w r. 1866. Dalszy opis d. 20.